Hoe kies ik het juiste CMS voor mijn website?
Het selecteren van het juiste Content Management Systeem (CMS) voor je nieuwe website of online platform is niet eenvoudig. De keuze lijkt namelijk overwegend een technische, terwijl je, als degene die deze nobele taak op zich heeft genomen, misschien geen directe IT-achtergrond hebt.
Maar weest gerust: Je bent zeker niet de enige in deze situatie terechtkomt. En met kennis van een paar basis-principes hoef je geen IT-specialist te zijn om tot de juiste keuze te kunnen komen.
Een kleine disclaimer vooraf: alle argumenten en adviezen die ik in dit artikel deel, zijn gebaseerd op mijn persoonlijke mening. Die mening is weliswaar gestoeld op decennia ervaring in het veld, maar toch, het blijft een mening.
Ook goed om op voorhand te benoemen, is dat dit stuk zich focust op CMS'en voor content-driven websites, dus corporate websites, marketing-sites en online platformen die hoofdzakelijk gericht zijn op content. Voor bijvoorbeeld E-commerce toepassingen gelden andere overwegingen.
Dat gezegd hebbende, laten we maar meteen beginnen met de eerste, belangrijke keuze die je moet maken bij het selecteren van het juiste CMS voor jouw website.
Wel of niet open-source?
De keuze of het een open-source of proprietary CMS moet worden is waarschijnlijk al gemaakt voordat je dit artikel leest. Deze beslissing is over het algemeen namelijk sterk afhankelijk van de IT-cultuur binnen je organisatie. Grote, corporate organisaties die veel belang hechten aan betrouwbaarheid en minder bezorgd zijn over hoge kosten, neigen vaker naar een proprietary CMS. Dit sluit vaak aan bij hun bestaande, meestal op Microsoft gebaseerde, IT-infrastructuur. Althans, zo klinkt vaak de redenering.
Ook leert de ervaring dat in dit type organisaties de technologische keuzes over het algemeen top-down worden gemaakt. Daarom neem ik aan dat, als je dit artikel leest, je waarschijnlijk op zoek bent naar een open-source CMS.
Hoewel je waarschijnlijk al een globaal idee hebt van de voordelen, is het goed om de belangrijkste punten nog eens duidelijk op een rijtje te zetten:
Kosten: Het verschil in kosten tussen proprietary en open-source CMS'en is aanzienlijk. De open-source opties zijn vaak veel voordeliger, zowel wat betreft de initiële opzet als de doorlopende kosten voor support en updates.
Flexibiliteit: Niet alleen biedt een open-source CMS veel meer mogelijkheden om maatwerk aanpassingen te maken, de aanpassingen zijn ook veel sneller te realiseren. Bovendien is er brede bekendheid van deze systemen bij diverse development-partijen, dus de kans op vendor lock-in is veel kleiner. Ook in de keuze voor een leverancier heb je dus meer flexibiliteit.
Community: Een sterk voordeel van open-source CMS'en is de mogelijkheid tot uitbreiding in de vorm van eenvoudig te integreren software van derden. De één noemt het plugins, de ander add-ons en weer een ander extensions. Maar het concept is hetzelfde: ergens op de wereld heeft iemand het probleem al eens opgelost en biedt dit aan aan de rest van de community, gratis of tegen een klein bedrag. De samenwerking tussen duizenden gebruikers over de hele wereld is de kern van de kracht van alle open-source software die we allemaal dagelijks gebruiken.
Ok, allemaal zaken die je waarschijnlijk al tot op zekere hoogte wist. Maar nu dan de hamvraag.
Welk open-source CMS is het beste voor mijn website?
Om hier antwoord op te geven, beperken we het spectrum verder tot een aantal open-source CMS'en die naar mijn idee serieuze overweging waard zijn. Er zijn er namelijk honderden, maar veel ervan zijn sterk verouderd, worden niet onderhouden of zijn op een andere manier niet relevant.
Dit zijn anno 2024 de kandidaten die je moet overwegen bij het selecteren van een open-source CMS:
WordPress - Verreweg het meest populair van alle CMS'en. Beroemd om de gebruiksvriendelijke admin en duizenden plugins, berucht om de security- en performance issues.
Craft CMS - Veelgebruikt als "Enterprise" alternatief op WordPress. Complexer in de implementatie, maar technisch gezien een uitstekende, schaalbare en duurzame oplossing.
Statamic - Een upcoming, modern CMS gebaseerd op het zeer populaire Laravel framework. Groeiend in populariteit, met name door de extreem goede performance en gebruiksvriendelijkheid voor content-beheerders.
Drupal - Veel overheidssites, met name in België, draaien op Drupal vanwege de hoge beveiligingsstandaarden en flexibiliteit.
Van deze 4 opties is Drupal de enige die ik niet direct aan zou raden. Voordat ik verder duik in de overige opties, zal ik uitleggen waarom Drupal naar mijn mening in theorie een mooi systeem is, maar in de praktijk vrijwel nooit uit de bus komt als de beste optie.
Drupal
Laat één ding duidelijk zijn: Drupal zit technisch gezien uitstekend in elkaar. Het is goed opgezet en was lange tijd zeer bepalend in de wereld van de open-source CMS'en. Om die reden hebben dan ook veel developers en bureau's zich eraan verbonden.
Echter, hoewel het een belangrijk voordeel is dat de onderliggende architectuur van Drupal zeer goed uitgedacht en extreem flexibel is, is dat meteen ook het probleem: Drupal is complex, heel complex. Zowel in de technische implementatie als in het beheer van de content. Het resultaat is dat de ontwikkelkosten bij Drupal-projecten altijd vele malen hoger liggen dan bij andere open-source CMS'en. Daar komt bij dat de gebruikservaring met het beheer van de content berucht is: de learning-curve voor content-beheerders is erg steil en leidt tot veel frustraties in het dagelijks gebruik.
Wanneer is Drupal de beste optie?
Kort gezegd wint Drupal het - naar mijn mening - op geen enkel vlak van de alternatieven. Waar het op neer komt is dat het simpelweg niet effectief is in het oplossen van de echte, praktische problemen waar je een CMS voor inzet. De ontwikkelkosten zijn hoog, content-beheer is frustrerend en de performance laat zeer te wensen over, tenzij je veel tijd en geld investeert in de optimalisatie. In mijn ervaring is het daarom bijna nooit de beste optie.
Voordelen | Nadelen |
Volledig gratis te gebruiken. | Kostbaar in de implementatie. |
Technisch van hoogwaardige kwaliteit. | Contentmanagement is complex. |
Zeer flexibel in te stellen voor contentmanagement. | Wint het op geen enkel vlak van de alternatieven. |
Flexibel in te zetten voor tal van doeleinden. | Populariteit neemt af. |
Drupal in 1 zin
Hoewel Drupal op papier een indrukwekkend CMS is, blijkt het in de praktijk zelden de beste keuze te zijn ten opzichte van andere open-source alternatieven, tenzij je project zeer specifieke requirements kent.
WordPress
Veel developers beginnen direct te steigeren wanneer je begint over WordPress. Hoewel het verreweg het meest gebruikte CMS is (wereldwijd draait ~63% van de websites met een CMS op WordPress), is het vanuit technisch oogpunt een drama. Qua architectuur is het CMS een chaos: er is geen duidelijke, rechtlijnige wijze waarop de verschillende onderdelen zijn opgebouwd, zoals bijvoorbeeld een MVC architectuur. Er is geen dependency management en er zijn geen zinnige abstractielagen voor bijvoorbeeld database-communicatie. Ik begrijp dat je wellicht denkt, "wat moet ik met deze technische termen?", maar het is belangrijk om te weten dat dit in vrijwel ieder ander volwassen CMS (of welk softwarepakket dan ook) triviale basisprincipes zijn. En dat zegt wat over de kwaliteit van WordPress. Het resultaat is namelijk een log, tergend traag en foutgevoelig stuk software.
Maar hoe kan het dan, dat WordPress toch zo populair is? Het CMS is blijkbaar heel erg goed in wat echt belangrijk is. Het is makkelijk op te zetten, gebruiksvriendelijk voor editors en werkelijk iedereen heeft er wel eens mee gewerkt. Ook is, ironisch genoeg, juist het gebrek aan technische complexiteit iets dat WordPress zeer toegankelijk heeft gemaakt voor developers van alle niveau's. Hierdoor is het voor veel mensen makkelijk in te zetten en uit te breiden, wat van grote invloed is geweest op de gigantische groei in het gebruik van het CMS.
Wanneer is WordPress de beste optie?
Als je snel een website op wilt zetten voor een kleine organisatie kan WordPress uitkomst bieden. Als je geen technische kennis hebt kun je al veel zelf, want er zijn duizenden plugins en thema's waarmee je je basis-site kunt uitbreiden. Dus als het allemaal niet te professioneel hoeft te zijn en je niet heel veel bezoekers verwacht, dan biedt WordPress uitkomst.
Maar ook voor grotere, professionele websites kan WordPress een prima oplossing zijn, mits goed ingezet en beheerd. WordPress mist out-of-the-box veel eigenschappen die het CMS van een serieuze website wel nodig heeft, zoals caching, backups en tal van security-gerelateerde features. Uiteraard zijn dit soort zaken te implementeren middels plugins, maar besef dat je je met elke plugin afhankelijk maakt. Want vaak is de partij achter de plugin een professioneel bureau, maar vaak ook niet. Bovendien matchen de features van een plugin zelden 100% met wat je zoekt.
Als je WordPress professioneel wilt gebruiken is het advies dus om op zoek te gaan naar een professioneel WordPress development bureau, zoals bijvoorbeeld Super Interactive. Wij kunnen je helpen WordPress op duurzame wijze op te zetten en je applicatie voorzien van de nodige periodieke updates.
Voordelen | Nadelen |
Volledig gratis te gebruiken. | Professionele projecten vergen veel specialistische kennis. |
Snel te implementeren. | Out-of-the-box performance is slecht. |
Gebruiksvriendelijke contentmanagement. | Out-of-the-box security is slecht. |
Veel uitbreidingen beschikbaar. | Veel plugins, maar kwaliteit is vaak laag. |
WordPress in 1 zin
WordPress is ideaal om snel en gratis een website op te zetten, maar voor professionele projecten zijn er inmiddels betere oplossingen die niet alleen technisch beter in elkaar zitten, maar ook een stuk prettiger werken voor content-beheerders.
Craft CMS
Craft is een flexibel en robuust open-source CMS, met name bedoeld voor middelgrote en grote websites en web-applicaties. Het CMS is ontwikkeld op het Yii framework. Het is schaalbaar, zit technisch gezien goed in elkaar en onderscheidt zich door de vele ingebouwde functionaliteiten. Zo kunnen developers met Craft CMS relatief een uitgebreide, complexe content-structuur opzetten voor je website, met entries, assets, aanpasbare velden, gebruikersrechten en taxonomieën.
Ook biedt Craft CMS uitgebreide ondersteuning voor het bouwen van headless applicaties via zijn GraphQL API. Dit zijn applicaties waarvan de back-end volledig losgekoppeld is van de front-end, zodat deze technisch volledig onafhankelijk zijn. Craft leent zich dan ook goed om in te zetten in combinatie met front-end frameworks, zoals React of Vue.js.
Wanneer is Craft CMS de beste optie?
Craft is een flexibel, robuust CMS en van bewezen kwaliteit. Het is gebouwd op het Yii framework, dat de focus legt op performance en security. Daarnaast wordt de flexibiliteit in het beheer van content gezien als een belangrijke reden om voor Craft te kiezen.
Craft CMS schittert met name in situaties waarin budget en planning geen knelpunten vormen en de voorkeur uitgaat naar het gebruik van een Headless CMS. Dus wanneer je een webapplicatie met een complexe front-end ontwikkelt met veel interactieve elementen, is Craft CMS een uitstekende kandidaat.
Persoonlijk zie ik het onderliggende Yii framework wel als probleem. Dit is in mijn ogen nogal gedateerd en wordt veel minder doorontwikkeld. Het is en krijgt een stuk minder aandacht in de ontwikkelingsgemeenschap dan vergelijkbare frameworks, zoals bijvoorbeeld Laravel. Daarnaast is mijn ervaring dat de beheer-module van Craft CMS weliswaar zeer flexibel is, maar daardoor door veel content-beheerders als complex wordt ervaren.
Voordelen | Nadelen |
Technisch van hoogwaardige kwaliteit. | $299 voor 1e jaar, daarna $59/jaar. |
Out-of-the-box performance is uitstekend. | Kostbare implementatie. |
Redelijk gebruiksvriendelijke contentmanagement. | Draait op het enigszins achterhaalde Yii framework. |
Goed geschikt als Headless CMS. | Content-beheer veelzijdig, maar complex. |
Craft CMS in 1 zin
Uitstekende oplossing als je een zeer groot, veelzijdig en complex digitaal platform wilt ontwikkelen met een ervaren team en ruim voldoende budget.
Statamic
Statamic is momenteel bezig met een opkomst als frisse wind in het CMS landschap. Het is gebaseerd op het zeer populaire Laravel framework, wat door developers breed beschouwd wordt als één van de meest geavanceerde en best onderhouden open-source development-frameworks van nu. Dit fundament geeft Statamic een belangrijk voordeel, want hiermee leent het CMS zich direct ook voor uitbreiding naar een compleet online platform.
Out-of-the-box biedt Statamic een breed scala aan moderne CMS-functionaliteiten: het creëren en beheren van diverse content-types, configureerbare velden, gebruikersbeheer, formulieren, geavanceerde caching-mechanismen, uitgebreid beheer en optimalisatie van assets, en nog veel meer.
Wanneer is Statamic de beste optie?
En kleine kanttekening: momenteel zijn we bij Super Interactive steeds meer nieuwe en bestaande klanten aan het overzetten op Statamic. Het combineert zeer veel eigenschappen die in onze ervaring cruciaal zijn voor een modern open-source CMS. Statamic zit technisch gezien uitstekend in elkaar, beschikt over een breed scala aan essentiële ingebouwde features, is verreweg het meest gebruiksvriendelijke CMS voor content-beheerders, integreert naadloos met allerlei andere platformen, en, misschien wel het belangrijkst: het is gebaseerd op Laravel.
Statamic is geschikt voor alle projecten met middelgrote budgetten, waarbij kwaliteit, performance en flexibiliteit van groot belang zijn. Doordat het gebouwd is op het Laravel framework, leent het zich beter dan welk ander CMS dan ook voor het integreren met andere systemen. Daarbij merken we bij Super Interactive dat Statamic CMS door klanten wordt ervaren als een zeer gebruiksvriendelijk open-source CMS voor content-beheerders.
Met Statamic kies je dus voor een duurzame investering en een perfect technische basis om je applicatie nog jarenlang door te ontwikkelen en verder te optimaliseren.
Voordelen | Nadelen |
Draait op het zeer populaire Laravel framework en is technisch van zeer hoogwaardige kwaliteit. | $275 voor 1e jaar, daarna $65/jaar. |
Out-of-the-box performance is uitmuntend. | Aantal beschikbare extensions is relatief klein vergeleken met andere CMS'en. |
Zeer innovatieve en gebruiksvriendelijke contentmanagement. | |
Niet alleen een state-of-the-art CMS, ook een perfecte basis voor verder technische uitbreiding of integratie. |
Statamic in 1 zin
Statamic is een modern open-source CMS met een focus op gebruiksvriendelijkheid en performance en is, met het gerenommeerde Laravel als fundament, in te zetten als duurzame oplossing voor websites van ieder formaat.
Tot slot: nog een paar tips
Zoals gezegd, mijn mening is ook maar een mening. Ik raad je dus zeker aan om zoveel mogelijk op zoek te gaan naar de ervaringen van anderen. Wat ik je wel tot slot nog mee wil geven, zijn deze universele tips om tot een goed oordeel te komen:
Pas op voor vendor lock-in - Zorg ervoor dat je te allen tijde flexibel blijft in de keuze voor je leverancier. Zoals je misschien wel eens ervaren hebt, kent het werken met agencies zijn uitdagingen. Je wilt op elk moment over kunnen stappen op een andere partij. Dit is iets dat je niet alleen technisch maar ook juridisch wilt borgen.
Pas op met WordPress - Talloze partijen gebruiken WordPress om websites te ontwikkelen voor klanten. Dit komt doordat er geen technische kennis nodig is om WordPress met een leuk thema en een paar plugins op te kunnen zetten. Helaas is er maar een fractie van die partijen echt in staat om een professioneel project op te zetten op basis van WordPress. De ervaring leert dat een partij die zich profileert als "WordPress expert" niet persé kennis van zaken heeft.
Vergeet de content-editors niet - Selecteer je CMS niet alleen op de onderliggende, technische criteria, maar houd je collega's die er dagelijks mee moeten werken ook in gedachten. Probeer bijvoorbeeld mensen te vinden die al langere tijd met een bepaald CMS werken om een goed beeld te krijgen hoe dit voor jouw organisatie zal zijn.
Luister niet alleen naar de techneuten - Advies van collega's en kennissen met technische kennis is zeer waardevol, zeker wanneer je zelf geen IT-achtergrond hebt. Maar houd er rekening mee dat hun advies zich vaak beperkt tot enkel de technische factoren, terwijl jij en je organisatie te maken hebben met een veel breder spectrum van overwegingen. Bovendien hebben wij techneuten vaak een vrij specifieke voorkeur voor softwarepakketten waar we zelf veel tijd in hebben geïnvesteerd - echt objectief is ons advies bijna nooit.
Mocht je verdere vragen hebben tijdens je zoektocht, of concreet interesse hebben in onze kennis op dit vlak en onze diensten, schroom dan niet om contact te zoeken. Ik voorzie je graag van meer informatie, specifiek afgestemd op jouw vraagstuk.